Salta al contenuto principale
tuttavista pubblico

In Gartèddi funt prexaus cumenti a sa Pasca: s'assòtziu de sa bidda ndi cassat s'artziada in Promotzioni

Seus arribbaus, e fiat ora (custu ddu nau deu e ballit po mei, ma pentzu ca fatzat prexei a bosatrus puru), a sa cida prus druci e de importu prus mannus de custu mesi e mesu de caresima, diaici tzerriaus custus cincuanta diis chi ddoi funt, de bivi, e de scroxai, puru, ainnantis de sa Pasca Manna chi, no mi parit berus, at a arribbai pròpriu custu dominigu, tra una pariga de oras feti, duncas. Mi ndi seu acatau, in totus custus annus de sa vida mia, chi potu cussa chi podeus tzerriai "memoria bona", e duncas no mi benit dificili po nudda a mi nd'arregodai (ddu pigu cumenti fessit unu giogu...) sa primu dì de sa caresima de cust'annu, cussu chi tzerriaus su "mercuis de is cinixus": mi praxit meda, a pentzai a totu su tretu chi apu fatu e, pruschetotu, a totus is esèrctizius chi nd'apu pesau, e immoi no mi parit berus ca giai giai nci dda apu fata a nci lompi a sa dì de sa festa.

Ddu scieis giai, de su restu, chi in totus cusatas cidas apu fatu su giogu (diaici mi benit de ddu tzerriai) de amesturai is chistionis chi pertocant sa caresima cun cussas chi pertocant su mundu de is giogadoris de bòcia diletantis sardus, e ddu sciu chi a ddu nai diaici est una cosa aforas de conca, chi unu iat puru trigai a nci crei (ma is artìculus chi nd'apu pesau ddus agatais sèmpiri in su giassu, e duncas no depeis fai atru chi andai a ddus castiai torra, po biri, diaderus, cumenti mi funt bessidas is cosas...), ma nci provu po custa cida puru, po s'artìculu de su ses de su mesi de Abrili, e seu seguru chi nc'apa arrannesci torra. Scumiteus?
Duncas, po is cristianus-catolicus custa est una de is cidas de importu prus mannu de totu s'annu, una de is prus stimadas: giai ariseu, in bidda mia, apu biu totus is bias cuncodradas cun is candebeddas e cun is lentzorus biancus apicaus aforas de is domus, e cun cussa genia de tzapiteddus a cabori de viola, puru, chi est su cabori chi s'arregodat sa passioni (est a nai mellus: is daboris e is pentzamentus grais) e sa morti de Gesu Cristu; si nau sa beridadi, deu creu, de su chi apu pòtziu cumprendi, a su mancus, chi sa cida santa siat una de is festividadis de importu prus mannu, innoi in Sardìnnia puru, po chini nci creit, a su mancu, e duncas, est craru, est unu prexu mannu su de podi torrai a ndi pesai is processionis, in truma manna, est a nai: totus impari, apustis de cussu dannu, mannu e lègiu, chi est stètiu su Covid; e gràtzias a su cielu chi cussus tempus funt spàciaus, acabaus e giai giai scarescius (po chini nc'arrannescit a si ndi scaresi de totu cussu dabori chi eus sunfriu, po torrai a sa chistioni de sa memoria chi apu arremonau ainnantis); processionis e ritus e festas, chi funt su pani, ddi nau diaici, po sa vida de una comunidadi.
E duncas, a cantu parit, nci seus giai, e immoi no si tocat a fai atru ca si bivi custas diis, in sa manera mellus chi podeus. Mancu a ddu fai aposta, cumenti si narat, custu est puru su perìodu innoi is scuadras bincint is campionaus (diaici incumentzaus a chistionai de bòcias puru, e de partidas e de resultaus, a bortas calincunu no si ndi siat giai atzichendi po totus custus stròllichiminis): mancai nci siant de giogai ancora atras duas partidas, e duncas atrus centu e otanta minudus, nci funt giai is primus assòtzius chi funt fadendi festa. E duncas, nosu de su giassu de su Diàriu Sportivu, no podeus fai atru (de su resti si fait prexei meda, e de su restu est su trabballu cosa nosta) ca ndi pesai is ciaciarradas impari a totus is allenadoris chi, impari a is giogadoris cosa insoru, ant serrau sa stagioni a su primu postu de sa lista e, duncas, nd'ant cassau s'artziada in sa categoria prus arta.
Is primus, in totu su mundu de is giogadoris diletantis sardus, chi funt arrannèscius a serrai sa chistioni acapiada a su primu postu, e duncas a binci su campionau cosa insoru, funt stètius is grogus-arrùbius de su Macumere (nd'eus puru giai chistionau me is cidas passadas): est bellu meda intendi s'afroddiu in sa boxi de is allenadoris, candu mi torrant a contai totu su chi ant bìviu, impari a is giogadoris e a is tifosus, est craru; mi parit de bivi, impari a issus (issus du torrant a bivi impari a mei, a ddu nai mellus, e pròpriu custa est sa poesia de is arregodus), totus is sacrifìcius e su trabballu chi ant fatu in noi mesis, partendi, mancai, de su trabballu chi ant fatu in s'istadi, in cussa chi, in italianu, si tzerriat "preparazione", e chi serbit po agatai sa forma giusta, ddi nau diaici, po arribbai a s'incumentzu de sa stagioni cun is cambas e su coru cuncodraus cumenti si spetat.

E duncas, chi no si dispraxit, estus a podi fai custu esèmpiu: su mercuis de is cinixus iat a podi essi, po unu cristianu, cumenti chi fessint is primus allenamentus chi is scuadras de càlciu ndi pesant a sa fini de su mesi de Agustu, e chi est, mi parit craru, su perìodu prus tostau, po su chi pertocat su cropus e is daboris de is cambas, ma de su restu, mi megu a solu a solu, chi bolis curri allestru (custa cosa mi dda ollu acapiai beni in conca, poita mi parit siat de importu mannu), mancai prus a forti e prus allestru de is aversàrius, depis sudai e trabballai a totu coddu, cumenti si narat in bidda mia, chi est Bidd'e Sorris, innoi in su Campidanu de mesu.
E duncas, est sèmpiri una cosa druci (a su mancu a mei parit diaici), custa de si nd'arregodai de is daboris chi mancai as dèpiu sunfriri in su passau, mescamente candu ses arribbau a sa fini e nc'est feti de fai sa festa. Sa bìncida de su campionau torrat, duncas (a su mancu in sa conca mia...) cun sa festa de sa Pasca Manna po unu cristianu: apustis de totus is dietas (po chini nd'at fatu, a su mancu), e de totus is trumentus, arribbat puru unu domìnigu innoi podis papai de totu, chentza bregùngias, buffai cussa tassa de binu chi mancai as disìgiau po cidas e cidas de sighiu (chentza ndi tocai nemmancu unu stìddiu) e, fintzas, pigai a mùssieddus un arrogheddu de ciuculatu o una pàrdula (cussa genia de druciteddus chi si faint cun s'arrescotu pròpriu po sa dì de Pasca) o su chi si praxit de prus.

Duncas, apustis de s'essi scrocorigau sa conca (cumenti naràt sa bon'anima de nonna mia) si podeus puru ponni a chistionai unu bellu pagheddu de bòcias e de resultaus, mancai sighendi sèmpiri s'arrastu chi apu pigau fintzas a immoi (ddu sciesi beni, de su restu, ca po is artìculus chi ndi pesu in sardu no sciu mai calli legas ant a bessiri aforas). E duncas, tra totus is scuadras chi ant giai bintu su campionau, ddoi funt, puru, is de su Tuttavista, chi est sa scuadrixedda de Gartèddi, una biddixedda chi fait, prus o mancu, calincuna cosa cumenti a duas milla e cincucentus cristianus e chi, po sa prima borta in totu sa storia de s'assòtziu, funt arrannèscius a ndi cassai s'artziada in su campionau de sa Promotzioni, chi est, gei ddu scieis, unu de cussus de importu prus mannu chi ddoi funt po is diletantis sardus, impari a su campionau de s'Ecellenza, chi estus a podi tzerriai "sa Sèrie A de is giogadoris diletantis".
E duncas, si ddu podeis imaginai a solus totu s'afròddiu chi nd'ant tentu is arrbius-biancus de su Tuttavista, e de su prexu de sa genti de sa bidda, puru, e de totus is tifosus. Sa scuadra de Gartèddi at bintu calincuna cosa cumenti a dexiotu partidas, apitzus de binticuatru bessidas (ma de giogai nci funt atras duas giorrònadas, duncas is cosas iant a podi andai ancora mellus de is chi funt in dì de oi), e duas, invecias, funt stètias is partidas chi si funt serradas cun su resultau de paridadi. Una de is isfidas de importu prus mannu est stètia, pròpriu, cussa chi s'est giogada custu fini de cida passau, in domu de is de su Palau (sa scuadra de Su Parau, cumenti si narat, mellus, in sardu), cun is biancu-birdis chi funt stètius un ossu tostau, cumenti si narat, de nci cabai. De sa chistioni (e de milli atras, est craru, fadendi su contu chi seus abarraus ciaciarra ciaciarra a su telefunu po prus de dexi minudus de sighiu) nd'apu arraxonau impari a s'allenadori de sa scuadra, Franco Solinas, poita, de su restu, no nc'est nesciunu chi ti potzat contai mellus cumenti funt andadas is cosas, de unu chi si dda est bìvias dì po dì. Franco Solinas, po primu cosa, m'at scoviau ca ndi cassai (ddi nau diaici) is tres puntus in domu de is de Su Parau no est stètia, de seguru, una passillada, cumenti si narat, fadendi su contu, pruschetotu, chi a is birdis-biancus serbiànt, ancora, una parighedda de puntus po ndi ingolli sa sarvesa (mellus: po tenni sa seguresa de podi giogai po un antru annu puru, in su duamilla e bintitres – duamilla e binticuatru, est craru, in su campionau de sa Primu Categoria) e duncas funt cabaus in campu cun su corteddu tra is dentis, cumenti estus a podi nai furriendi (e furendindi) sa cosa de s'italianu. Is de su Tuttavista, diaci m'at contau Solinas, funt arribbaus a sa dì de sa partida cun calincunu giogadori strupiau, chi no nd'est potziu cabai in campu, e pruschetotu, seus chistionendi de duus giogadoris de importu mannu, tra is prus fortis chi ddoi tenint in sa rosa: su primu est Giovanni Cadau, chi, tra is atras cosas, est cussu chi nd'at pesau su tanti prus mannu de gol tra totus is giogadoris de su Tuttavista; e s'atru est Roberto Mastio, un antru piciocu de esperièntzia manna meda. Totus e duus is giogadoris si funt strupiaus, o ingotus (chi si praxit de pruus, mancai) in sa partida de sa cida ainnantis, contras a is de su Portu Cerbu (Poltu Celvu, cumenti narant is gadduresus), chi in dì de oi s'agatant a su segundu postu de sa lista e chi funt stètius tra is aversàrius prus tostaus chi is de su Tuttavista ant tentu cust'annu; sa isfida contras a is piciocus sighius de mister Giuseppe Spano est stètia tra cussas de importu prus mannu de totu s'annu, de totu sa stagioni, duncas, e est pròpriu gràtzias a cussa bìncida, cun su resultau bellu e tundu tundu de cuatru a zeru, chi is biancus-arrùbius ant donau unu bellu cropu (cumenti si narat) a sa cursa po su primu postu de sa lista. In prus, is de su Tuttavista nc'ant pèrdiu, sèmpiri in sa partida contras a is de su Portu Cerbu, a Baratelli puru, chi est dèpiu abarrai frimu po su chi podeus tzerriai, in italianu, "turno di squalifica". Immoi chi nci seu, si contu custa cosa puru (cambiu arrastu, ma si promitu chi nc'apa a ponni pagu meda): unu piciocu chi connòsciu, dònnia borta chi chistionu de custa cosa, mi narat ca, segundu issu, sa lingua sarda est bella ca morta, poita no est stètia bona (ddi naraus diaici, isperu chi si cumprendat su chi s'ia a bolli nai) a abarrai avatu de totus is fueddus nous chi, in su fratempus, ndi funt bessius in italianu (e chi, mancai, ndi funt arribbaus de is atras linguas puru, cumenti a s'ingresu, po nd'arremonai una); a mei, invecias, praxit a pentzai ca sa lingua sarda est ancora bia (mancai no siat pròpriu in saludi, fadendi su contu chi is piciocheddus prus giòvuneddus, ma ballit puru po is prus matucheddus, e mescamente me is citadis, no chistionant prus su sardu e, est craru, no ddu sciint nemmancu scriri nè ligi) e at a abarrai bia fintzas a candu, mancai feti duus cristianus dda ant a sighiri a manigiai po chistionai tra issus, innoi in pìtzus de s'isula nosta, bella e stimmada. E duncas, at a essi berus, puru, ca no nci funt is fueddus prètzisus, in sardu, po furriai totus is fueddus nous chi ndi funt bessius in italianu, ma su chi podeus fai nosu est cussu de manigiai su fueddàriu (e duncas, totu sa cantidadi de fueddus chi teneus in conca) po circai de ndi furriai (mancai a arrogus e a mùssius, cumenti si narat innoi in Bdd'e Sorris, a su mancu) is fueddus de s'italianu. S'atra cida (e m'est praxa meda cumenti a cosa, a nai sa beridadi), seu arrannèsciu a chistionai de sa tialu de "tigre", cumenti dda tzerriaus in italianu, gràtzias a cussa chi Aristotele iat tzerriau, a is tempus cosa sua, definitzioni. De su restu, ddu scieis beni chi innoi in Sardìnnia no s'est mai agatada (no nc'est stètia mai) cussa genia de "pisitu matucu meda, cun su piu grogu totu a sprallàcius nieddus", ma chi sa cosa de importu est cussa de si cumprendi a pari, intzandus no depeus fai atru chi s'arramangai is manigas (cumenti si narat innoi in bixianu) e fai trabballai su crobeddu. E duncas, po serrai sa chistioni (e m'eis a iscusai chi si ndi seu furendi tropu tempus) chi apu pigau 'mubagora, po su fueddu "squalifica" puru, fadendi su contu chi in sardu no ddoi est unu fueddu feti po ddu furriai, estus a podi fai su pròpriu trabballu. E duncas, eis a sciri, chi seis costumaus a sighiri is partidas (e chi no ddu scieis, si ddu contu deu, e mi fait prexei), chi candu unu ndi boddit unu cartellineddu arrùbiu in una partida (o, comentecasiat, candu ndi boddit cincu cartellineddus grogus), apustis de una giogada maba, sa partida apustis no podit cabai in campu e depit abarrai frimu, cumenti chi fessit in penitèntzia (chi, parit una brulla, est unu fueddu chi, chistionendi de caresima, est bessiu a pillu fatu fatu me in totus is cidas passadas).

E duncas, immoi, podeus torrai a arraxonai, impari, apitzus de su chi m'at contau Franco Solinas, circhendi (gei ddu eis cumprèndiu, de su restu, cumenti andant is cosas in sa conca mia) de ammanniai sa lega de is chistionis, est a nai, mellus, chi dda unu contixeddu acapiau a una partida dda podeus acabbai a chistionai de fainas chi mancai ballint po sa vida cosa nosta de dònnia dì. Torraus, duncas, a sa partida tra is meris de domu se su Tuttavista e is biancus-birdis de Su Parau: is allenus funt arrannèscius a ndi cassai su gol chi est bàlliu po s'unu a zeru; duncas po is de Gartèlli is cosas si funt postas mabi meda, peus de cumenti fiant, ca no parit berus (e ballit po sa vida cosa nosta puru): candu is cosas incumentzant a andai a trotas, podis abarrai seguru chi ant a andai sèmpiri peus. Franco Solinas m'at scoviau ca, aintru de sa cida (seus chistionendi, est craru, de sa cida passada, ainnantis de sa partida chi s'est giogau cust'ùrtimu domìnigu) fiant arrannèscius a trabballai beni meda e a si cuncodrai in sa manera mellus chi ant pòtziu, po circai de arribbai a sa partida in saludi, ma scieus cumenti andant is cosas: tra su nai una cosa e dda fai (cumenti si narat in italianu puru) in mesu nci passat su mari. Est a nai chi, apustis, tocat a fai is contus, in campu, cun is aversàrius, e tui podis nai totu su chi bolis ma candu nc'est de sunfriri (una de is letzionis de importu prus mannu chi no m'apa a scaresi mai fintzas a candu apa a bivi), no podis fai atru chi stringiri is dentis, cumenti si narat. Duncas, apustis de feti tres minudus de giogu is de su Tuttavista fiant giai perdendi po unu a zeru; a nai sa beridadi (cumenti at ammìtiu s'allenadori cosa insoru etotu), po su chi pertocat su primu tempus, a su mancu, no ant fatu una partida bona, antzi, iat a fai a nai chi est stètia una de is partidas prus lègias chi ant giogau. Ma cumenti sucedit in sa vida cosa nosta etotu, apustis chi nd'arruis no podis fai atru chi ti ndi strantaxai, e acoitu puru, chi est, custa, un'antra de is letzionis prus mannas chi apu imparau, pruschetotu, gràtzias, pròpriu, a is ciaciarradas chi ndi pesu cun is allenadoris. E mancu malli, duncas, chi is partidas tenint duus tempus, e diaici, chi mancai no arrannescis a giogai beni me is primus corantacincu minudus, nci ndi funt atrus corantacincu (apustis de is cuindixi chi serbint po si pasiai) po si torrai a scabulli, ddi nau diaici. E duncas, in su segundu tempus, tocat a ddu nai, is de su Tuttavista ant fatu totu un'antra partida, est a nai ca ant incumentzau a giogai cumenti sciint fai (e cumenti iant fatu in totus is partidas passadas, fadendi su contu, est craru, de totus cussas chi funt arrannèscius a binci, cumenti s'apu nau a s'incumintzu de sa chistioni e de s'articulu). Tocat a nai puru chi me is partidas de bòcia (ma ballit puru in sa vida, est craru) sa bona sorti (o sa maba sorti, chi si praxit de prus) giogat una parti de importu mannu meda, tenit unu pesu grai meda, a ddu nai diaici. E duncas, is de Su Parau funt abarraus in dexi ominis (po unu fallu lègiu chi at fatu unu de issus) e, apustis, cun feti noi ominis in campu, e candu giogas cun una scuadra forti cumenti su Tuttavista, in cussas cunditzionis chi estus a podi nai, de disisperu, is cosas si faint tostadas meda.
E duncas is de su Tuttavista nd'ant cassau, po primu cosa, su gol chi est bàlliu po s'unu a unu e, apustis, su gol chi at permìtiu de ndi cassai su duus a unu e duncas sa bìncida de sa partida e duncas is tres puntus chi ddoi fiant badda badda, o, chi si praxit de prus, is tres puntus chi ddoi fiant in su pratu. Tocat a nai custu puru: is ùrtimus minudus de sa partida funt stètius callentis meda, cumenti si narat in italianu puru, est a nai chi is giogadoris in campu e pruschetotu is tifosus chi ddoi fiant a castiai sa partida ant pèrdiu sa "capacidadi de abarrai assèbiu", est a nai chi ant incumentzau a si pigai a pari, a cropus, a spintas, a acolladas. De custa cosa puru m'est capitau de nd'arraxonai cun un amigu miu chi, tra is atras cosas, stimmu meda meda: issu no sighit is fainas de su càlciu (nè is partidas de is grandus campionis de sa Sèrie A e nemmancu cussas de is diletantis, chi funt, de su restu, su pani chi sforraus dònnia dònnia dì in su giassu cosa nosta) e duncas no arrannescit pròpriu a cumprendi cumenti siat possibbili ca ominis matucus si cumportint a trassa (chi no peus meda) de piciocheddus, de notzenteddus, e si fatzant pigai de su febi (est su fueddu chi cratzat mellus, a su mancu mi parit) e si pighint a cropus po una partida de bòcia (e a bortas, arrori mannu e diaici tontu fortzis no nd'esistit atru, arribbant puru a si bociri puru s'unu cun s'atru) e deu mi domandu e si domandu: ma si parint cosas futas? Deu potzu arribbai a cumprendi, puru, chi su càlciu est unu giogu chi serbit, tra is atras cosas (ballit po is giogadoris, po primus, e puru po is tifosus, est craru), po ndi fuliai, po ndi bogai aforas, mescamente de sa conca, de su coru e fintzas de sa brenti, is sentidus prus grais chi, mancai, ndi ingolleus aintru de sa cida, cumenti chi seus ispungias. Peròu custu no bastat po giustificai is tontesas chi a bortas sucedint me is campus de càlciu. Mancu malli ca, cumenti sucedit fatu fatu, e custu tocat puru a ddu nai, a su mancu in su mundu de sa bòcia, e a su mancu po su chi pertocat is giogadoris, candu acabbat sa partida, acabbant puru is brigas e is certidus, gràtzias pruschetotu a cussu chi eus imparau a tzerriai, a sa moda de s'italianu, "su de tres tempus", chi est una cosa chi, a nai sa beridadi, nd'arribbat de su mundu de su rugby (unu sportu tra is prus tostaus, ddi nau diaici, po sa cantidadi manna meda de cropus, e de spintas, e de acolladas, chi is giogadoris si donant in s'interis chi funt in campus) e chi est su cumbidu chi ndi pesant, po is giogadoris e is allenadoris, apustis de is duus tempus de giogu. In su "de tres tempus", duncas, nc'est sa possibbilidadi de si torrai a apaxiai, e creu chi siat una cosa toga meda, e po custu mi fait prexei meda a ndi podi chitionai innoi. E duncas, is de su Tuttavista e de Su Parau puru si funt atobiaus po papai e buffai calincuna cosa impari e a sa fini si ndi funt scarèscius (mellus: funt arrannèscius a si ndi scaresci) de totu su fastìdiu chi nd'ant bodditu in s'interis chi fiant gioghendi sa partida. E duncas, immoi chi nci seu, mi iat a praxi, puru, a chistionai e a arraxonai impari a bosatrus puru, de un'antra lega, circhendi de fai su giogu chi m'ammachiat, est a nai, mellus, a acapiai is chistionis de su mundu de sa bòcia cun cussas chi pertocant sa vida cosa nosta, e ddu fadeus, est craru, siat po no s'arrosci tropu (e ballit po mei ca custas cosas ddas scriu ma ballit, puru, po bosatrus ca custas cosas ddas ligeis) e siat po circai de ndi cassai s'atentzioni, puru, de totus cussas personas chi mancai no funt acapiadas a strintu cun is partidas e is resultaus. E duncas, no sciu chi eis mai intendiu su dìciu chi, a su mancu in italianu, fait prus o mancu: mellus (a abarrai a) solus chi (essi) mabi acumpangiaus; est una cosa chi mi praxit meda, chi si depu nai sa beridadi, custa cosa de trabballai apitzus de nosu etotu e benni a essi diaici fortis da arrannèsci, a sa fini, a si ndi scabulli de is dannus e de is arroris chi si ndi proint in conca chentza s'agiudu de nemus, pruschetotu poita a bortas (a mei est sucèdiu unu bellu pariga de bortas, e dònnia borta, chi si ddu depu scoviai, funt stètius daboris) is atrus faint cussu ca, po arremonai un antru dìciu (e custu puru mi andat meda meda, cumenti si narat in bidda mia, a su mancu), s'iat a podi tzerriai "s'agiudu de s'impicau", est a nai a fai sa parti de sa funi chi, est berus, donat una manu de agiudu, ma a ti ndi segai su tzugu e, duncas, a morri. In italianu nc'est unu antru dìciu puru, po abarrai sèmpiri in cust'arrastu, chi fait prus o mancu (ddu seu furriendi, est craru): chi fait (su trabballu chi depit fai) a solu, fait (su trabballu) po tres. Est a nai chi, a bortas, is atrus funt unu strobbù e no unu guadàngiu, e megu a si nai totu custu po duus motivus. Candu un allenadori bìncit unu campionau (e deu chistionu, dònnia dònnia annu, de doxi annus, cun totus is chi serrant sa stagioni a su primu postu, e duncas apu imparau a connosci beni, ddi nai diaici, su tastu de sa minestra) no si ndi scarescit mai de torrai gràtzias a totus cussus chi ant trabballau cun issu: prus est mannu s'assòtziu, e prus genti ddoi est chi donat una manu. E duncas, un allenadori fatu fatu tenit unu cumpàngiu chi ddu sighit in su trabballu e chi estus a podi tzerria vice (allenadori), cumenti si narat in italianu, e in prus, ddoi est una persona chi sighit feti is portieris, e fatu fatu is scuadras prus fortis tenint puru unu dotori chi sighit sa parti chi pertocat su corpus de is giogadoris; chi s'allenadori pentzat a cumenti fai giogai sa scuadra e duncas scerat is giogadoris chi staint mellus, tra totus cussus chi tenit, po ddus fai cabai in campu de su primu minudu, su dotori chi sighit is cambas e su coru (e chi, furriendi sa cosa de s'italianu, estus a podi tzerriai "preparatori atleticu") de is piciocus giogat una parti de importu manna. De su restu, candu bieis cussas scuadras chi sighint a curri, a trassa de macus furiosus, apustis de noranta minudus de giogu, intzandus podeis abarrai segurus ca funt cuncodraus beni meda po su chi pertocat sa saludi, est craru. Candu un allenadori arrannescit a ndi cassai su primu postu de sa lista e, duncas, cussa chi podeus tzerriai "promotzioni" (o artziada, chi si praxit de prus) in sa categoria prus arta (est cussu chi m'arrepitint fatu fatu, de su restu), no ammancat mai de mi contai ca, po binci, serbit chi totus is cosas girint beni, e duncas chentza strobbus, est a nai ca dònnia unu depit fai su trabballu cosa sua, in sa manera mellus chi podit: ballit po su presidenti, po totu sa truma de dirigentis, po is giogadoris, po s'allenadori e po ùrtimu, nci ponint sèmpiri puru is tifosus. E est pròpriu de custu chi si bollu chistionai unu pagheddeddu, sèmpiri pighendi po bonu su chi m'at contau Franco Solinas, ma custa est una chistioni chi ndi bessit a pillu fatu fatu: is tifosus, medas medas bortas, benint a essi su de doxi ominis in campu, po si fai a cumprendi s'importu mannu chi tenint po is bìncidas de una scuadra. De su restu, ddu scieus beni cumenti funtzionat: candu calincunu si bolit beni e si ddu fait a cumprendi o, mellus ancora, si ddu fait intendi, est cumenti chi teneus, chi s'agataus cun prus fortzas po cumbati, po sighiri a curri o, ballit aguali, po sighiri a fai su chi seus fadendi. Sa conca de s'omini funtzionat diaici (e candu chistionu de omini nci pongiu, in mesu, est craru, is femineddas puru), fintzas de candu est unu pipieddu pitichinninniu e, nareus, de candu est unu notzenteddu: prus ti scanceriant, prus ti cracullant, prus ti faint intendi e ti faint a cumprendi ca ses fadendi beni e prus tui tenis afroddiu po sighiri a andai ainnantis; ma sa chistioni ballit aguali, chi no de prus puru, a nci pentzai beni, candu mancai nc'atapas, ddi nau diaici, in cancu dannu mannu, in cancu arrori: e intzandus is fueddus de is atrus funt a tipu mexina e t'agiudant (fortzis cumenti e prus de is mexinas chi ti donant is dotoris e ti bendint me is potecarias) a ndi sanai, a ti ndi strantaxai. Custu, duncas, est su giogu chi is tifosus podint fai me is noranta minudus de una partida: ti podint agiudai a curri prus a forti e, mancai, a recuperai torra duus o tres gol candu invecias pentzas giai chi no nci siat prus nudda de fai; podint fai festa cun tui ma ti podint puru fai a cumprendi ca is cosas no andant beni, e intzandus incumentzant a ti pigai a fueddus maus, o a fischiai. Nosu de su Diàriu Sportivu, cumenti scieis beni, sigheus, po s'un prus, is scuadras de is diletantis e duncas is scuadras de is biddas piticheddas meda, innoi su sport, e su càlciu, fait sa parti de sa colla, provu a si coxinai sa cosa diaici; est a nai chi est una de is fainas chi tenit sa capacidadi de apicigai is personas de una comunidadi tra issas, chi est sèmpiri una cosa toga de biri e pruschetotu de bivi: su de fai su tifu, su de tzerriai, totus impari, po sa pròpriu cosa (chi podit essi unu gol o, comentecasiat una giogada bona meda), custa cosa de tenni, e de cumpartiri cun is atrus su prexu candu sa scuadra, mancai pesada cun is piciocheddus de sa bidda cosa tua etotu, s'agatat a essi sa prus forti; custus sentidus chi acapiant is cristianus tra de issus, duncas, funt prètziosus cumenti a s'oru, gei ddu scieis cantu e mellus de mei. Franco Solinas m'at scoviau, duncas, chi una de is sodisfacionis prus mannas chi ant tentu (ballit po issu e po totus is atrus chi sighint s'assòtziu, chentza si ndi scaresi de is giogadoris, mi parit craru) est stètia cussa de arrannesci a torrai a portai a su campu una biga manna de personas: a fai su contu nci poneus pagu tempus, de su restu: chi Gartèddi fait calincuna cosa cumenti a duamilla e cincucentus cristianus, fait ispantu, e mannu puru, a pentzai chi po sa partida contras a is de su Portu Cerbu (chi s'apu giai arremonau ainnantis, tra is atras centus cosas) ddoi fiant, a fai su tifu, calincuna cosa cumenti a ses centus personas, e no funt pagus, fadendi su contu chi po sa bìncida de su campionau de is de su Tèmpiu, a su campu (su "Manconi", si tzerriat) ddoi fiant milli personas, po fai festa po s'artziada in Ecellenza, ma tocat a nc'aciungu, puru, ca Tèmpiu fait calincuna cosa cumenti a trexi milla cristianus, chi funt prus de cuatru bortas su tanti de is cristianus chi ddoi funt in Garteddi. Po una scuadra, prus de is puntus e de is gol pesaus, funt custus is numerus de importu, chi ti faint a cumprendi, de su restu, sa callidadi de su trabballu chi ses arrannèsciu a ndi pesai. Gei ddu eis a cumprendi mellus de mei, de su restu, ca in una bidda pitichinninnia, mancai (cosa chi in una citadi o in una bidda meda ma meda prus manna si intendit prus pagu) dònnia ocasioni est bona po fai festa e po circai de ndi bessiri a foras de totu cussa biga de fainas chi fais dònnia dònnia dì (po si cumprendi, cussa chi is ingresus, e nosu italianus puru impari a issus, seus costumaus a tzerriai "routine") e chi, cun su tempus chi passat, giai ca funt dònnia dì agualis, t'arroscint chi parit, giai giai, chi ti ndi potzas morri de su dabori. De su restu, mancai ddu scieis mellus de mei puru, in una bidda nc'est pagu de fai: Bidd'e Sorris, po s'arremonai torra su logu innoi seu stètiu pàsciu e innoi bivu ancora in dì de oi, fait calincuna cosa cumenti a seti milla e cincucentus cristianus, chi no funt pagus (funt gia tre bortas de is chi bivint in Gartèddi), peròu nareus puru chi su sprèviu (mellus: is possibilidadis de si sprèviai) no funt diaici medas: is ominis (immoi eia chi seu chistionendi feti de is maschiteddus) passant totu su tempus chi arrannescint a sarvai de su trabballu cosa insoru sètzius a chistionai (candu andat beni, poita faint meda, medas oras citius tra issus etotu, a castiai sa genti chi passat in sa bia) me in pratza de cresia o a su bar, e custu ballit puru po is piciocheddus prus piticheddus. Cust'annu, po bona sorti, s'assòtziu de is de su Santu Brai, chi est s'unica scuadra de bòcia chi est abarrada in bidda cosa mia, e chi currit in sa Terza Categoria, s'est torrada a iscriri a is campionaus e, duncas, unu bellu pagheddu de piciocalla (po manigiai unu fueddu chi mi praxit meda meda) at incumentzau a s'atobiai torra, su sabudu a merì, po cussas duas orixeddas, a su campu. In Garteddì, duncas, is cosas funt andadas aguali (e si potzu nai ca est una cosa chi ballit po medas atrus assòtzius, partendi de is de s'Alighera fintzas a arribbai a is de s'Ovodda, feti po arremonai duas scuadras chi, pròpriu custu fin'e cida passau, nd'ant cassau sa bìncida de su campionau cosa insoru), est a nai ca, apustis de sa partida in domu de is de Su Parau, ant abertau chi is giogadoris torressint in bidda po tenni s'ocasioni de fai una surra de budrellu, cun tzerrius, corus, tamburus e fintzas cun cussus chi, in italianu, si tzerriant "fumogeni", e chi no funt atru chi tubbus pitichinninnius, giai sèmpiri de pràstica, prenus de materiali chi, cumenti incumentzat a pigai fogu, ndi bogat a foras, e pròpriu de custa cosa ndi lòmpit su nomini, unu bellu fumu totu bellu caboriau. Is de su Tuttavista, duncas, no si funt fatus pregai duas bortas (cumenti si narat), est a nai ca no funt abarraus pentza pentza e timi timi, ma nd'ant pesau, e acoitu puru, una cena po totus is chi ddoi fiant a fai sa festa e, custu est pagu ma seguru, nc'est de scumitiri chi est stètia una noti prus spàssiosa de medas atras chi s'ant a essi bìviu in totus is mesis passaus. Nc'est de abarrai segurus, puru, de su fatu ca, diaici m'at contau, a su mancu, Franco Solinas, un antru bellu tanti de festa, po ddi nai diaici, chi no de prus, nc'at a essi immoi candu ant a torrai a incumentzai is giogus, apustis de sa Pasca Manna, est a nai su domìnigu de su sexi de su mesi de Abrili, candu is de su Tuttavista ant a depi giogai s'ùrtima partida de s'annu in domu cosa insoru, contras a is de su Belchìdda.

Nc'est un'antra cosa puru chi fatzu a s'acabbada de dònnia ciaciarrada cun is allenadoris chi bincint su campionau, e est cussa de ddis lassai su logu, su tempus, e nareus, mellus, sa possibbilidadi, de podi torrai gràtzias a chini bolint; e duncas (est una cosa chi mi donat meda de pentzai, dònnia dònnia borta) no si ndi scarescint mai de torrai gràtzias e de saludai, in s'artìculu chi apustis ant a ligi totus is atrus puru, is famillias cosa insoru; funt pagus, si ddu potzu giurai, cussus chi no arremonant is fillus o is pobiddas. Custus, po si fai a cumprendi mellus de ita seu chistionendi, funt stètius is ùrtimus fueddus chi m'at arregalau Franco Solinas: «Chi apu cassau custu resultau de importu mannu po sa bidda cosa mia (fadendi su contu chi seu nàsciu e pàsciu innoi in Gartellì, e binci in domu cosa tua no est mai facili) e po s'assòtziu, est gràtzias, puru, a sa famìlla cosa mia e, duncas, gràtzias a mulleri mia e a is duus pipieddus chi teneus; m'ant acumpangiau, diaderus, in dònnia logu, in dònnia campu, e m'ant agiudau sèmpiri a andai ainnantis, pruschetotu candu is cosas, mancai, no andant beni. No est una cosa chi sucèdit fatu fatu a nai sa beridadi, chi is personas chi stimmas tengiant totu custa passièntzia cun tui e cun su trabballu, chi poi est una passioni, cumenti su miu; po sighiri una faina cumenti cussa de s'allenadori de càlciu serbint sacrifìcius mannus meda e duncas, su tenni personas acanta de tui chi ti sumportant, est a nai chi faint su tifu po tui, ballit cantu s'oru, cumenti si narat». E cun custus fueddus, si ia bolli saludai cun su coru prenu fintzas a cucuru de isperas bonas, e si fatzu is augùrius po una Pasca Manna bella e prena de scancèrius, de si passai impari a chini boleis bosatrus. Chi su cielu bollit, de su restu, s'eus a ligi torra giòbia chi benit.
 

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna - IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018

In questo articolo
Campionato:
Argomenti:
Stagione:
2022/2023
Tags:
Prima Categoria
Girone D